Дар соли 2025 дар МД “Пажӯҳишгоҳи тибби профилактикии Тоҷикистон” татбиқи мавзӯи навӣ илмӣ барои солҳои 2025 2029 оғоз ёфт.

Мавзӯи мазкур ба мониторинги устуворияти антибиотикҳо ё худ муқовимати микробҳо ба антибиотикҳо равона шудааст. Ин тадқиқот микроорганизмҳоро, ки аз маҳсулоти хӯрокворӣ ва намунаҳои биологии беморон ҷудо карда мешаванд, фаро мегирад. Лоиҳа то соли 2029 идома ёфта, бо истифодаи технологияҳои муосири молекулавӣ ва микробиологӣ амалӣ карда мешавад.

Лоиҳаи илмӣ, ки аз ҷониби кормандони озмоишгоҳӣ бемориҳои рӯда ва паразитология иҷро мегардад, ҳалли яке аз мушкилоти ҷиддии тибби муосир — муқовимати бактерияҳо ба антибиотикҳоро ҳадаф дорад. Тадқиқот ҳам маҳсулоти ғизоӣ ва ҳам маводи клиникиро (пеш аз ҳама намунаҳои наҷосатро) дар бар мегирад, ки имкон медиҳад сатҳи муқовимати микробҳоро ба антибиотикҳо дар занҷираи “ғизо – инсон” арзёбӣ намояд.

Ҳадафи асосӣ — мониторинги системавии микробиологӣ ва таҳлили молекулавӣ-генетикии микроорганизмҳои патогенӣ (монанди E. coli, Staphylococcus aureus, Klebsiella ва дигарон), ки аз манбаъҳои гуногун ҷудо карда мешаванд.

Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ устуворияти микробҳоро яке аз таҳдидҳои асосии глобалии асри XXI эълон кардааст. Ҳар як антибиотики нав, ки дар даҳсолаҳои охир истеҳсол шудааст, дер ё зуд самаранокии худро бо сабаби мутобиқшавии бактерияҳо гум мекунад.

Афзоиши устуворияти микробҳо на танҳо саломатии инсонро таҳдид мекунад, балки амнияти озуқавориро низ зери хатар мегузорад, зеро микробҳои устувор метавонанд тавассути маҳсулоти ғизоӣ интиқол ёбанд.

Дар рафти кор усулҳои зерин истифода мешаванд:

• Ҷудо ва муайян кардани микроорганизмҳо аз маҳсулоти хӯрока ва маводи клиникӣ;

• Тадқиқоти ДНК/РНК-и изолятҳо бо истифодаи усули занҷираи реаксия полимеразӣ барои муайян кардани аломатҳои генетикии муқовимат;

• Муайян кардани полиморфизми сохтории генҳои хромосомавии патогенҳо;

• Арзёбии миқдори боқимондаи антибиотикҳо дар маҳсулоти ғизоӣ тавассути усули таҳлили иммуноферментӣ;

• Санҷиши ҳассосият ба антибиотикҳои бисёрҷабҳа.

Мавзӯи илмӣ имконият медиҳад, ки:

• Манбаъ ва марказҳои паҳншавии муқовимати микробҳоро дар ҷумҳурӣ муайян намояд;

• Сифати назорати эпидемиологӣ ва амнияти маҳсулоти ғизоӣ беҳтар гардад;

• Махзани маълумоти генетикӣ оид ба штаммҳои паҳншуда ташкил карда шавад;

• Тавсияҳои илмии асоснок дар бораи истифодаи дурусти антибиотикҳо дар соҳаи кишоварзӣ ва тиб пешниҳод гардад.

Ҳалли масъалаи муқовимати микробҳо ба саъю кӯшиши ҳамоҳангшуда, равиши байнисоҳаӣ ва қарорҳои нави илмӣ ниёз дорад. Мо бовар дорем, ки ин лоиҳа ба ҳимояи саломатии наслҳои оянда саҳми назаррас мегузорад.

Роҳбари мавзӯи илмӣ:

Директори МД “Пажӯҳишгоҳи тибби профилактикии Тоҷикистон”-и Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии ҶТ, доктори илмҳои тиб, Рузиев М.М.